Professionele achtergrond (werk, studie)

Lonneke Siegers is afgestudeerd als sociaal werker. Na haar studie werkte ze op een dagbehandeling, een leefgroep en als jeugdbeschermer. Daarna ging ze bij een gemeente werken als coördinator voor het jeugdteam om te helpen de jeugdhulp vorm te geven. Dit was net voor de transitie van de Jeugdhulp. In 2019 ging ze bij de gemeente Ede werken als senior-adviseur Jeugdhulp. “Hier kon ik mij, zowel lokaal als binnen het samenwerkingsverband van de Jeugdhulpregio FoodValley, richten op innovatie en verandering door verschillende projecten.” In 2023 rondde Siegers de master Health Care & Social Work af aan Saxion. “Het was een lang gekoesterde wens om voor mijn 40^e een master te behalen, maar ook om mezelf te bekwamen in het doen van onderzoek en innovatie binnen de uitdagingen binnen gezondheid en welzijn.”

Onderwerp

Siegers geeft een toelichting over haar onderwerp: “Als gemeenten hebben we een enorme verantwoordelijkheid gekregen voor de uitvoering van de Jeugdhulp. We zien dat, ondanks alle inspanningen van iedereen, zowel de zorgen over het welzijn van ouders en jongeren als de uitgaven en aanvragen voor Jeugdhulp fors toe blijven nemen. Wanneer jongeren problemen lijken te hebben reageren we meestal met het ondersteunen van het individu. De jongere ontvangt hulp. Maar de signalen die jongeren en hun ouders afgeven zijn niet allemaal op te vatten als individuele problemen. De maatschappij heeft te maken met verschillende omgevingsinvloeden die van invloed zijn bij het opgroeien. In Ede willen we met de Edese inwoners en professionals nadenken over wat zij nodig hebben om kansrijk op te groeien vanaf de geboorte tot aan jongvolwassene. Hiervoor gebruiken we de OKO-aanpak vanuit Trimbos als springplank. Dit PD-traject gaat over het in samenhang verbeteren van de leefomgeving waarin jongeren opgroeien en ouders opvoeden om zo een kansrijke omgeving te creëren vanuit zowel gezondheids- als welzijnsperspectief.”

Persoonlijke motivatie

Siegers praat enthousiast over haar persoonlijke motivatie: “Het is nogal een thema waar mijn PD- traject zich op richt. Het is aan de ene kant super spannend maar geeft aan de andere kant ook juist energie omdat het zo relevant is. Het is echt een onderzoek dat impact kan maken. Daarbij brengt het PD- traject alles bij elkaar wat ik ontzettend leuk vind om te doen: onderzoeken, samenwerken met iedereen in de wijk, nadenken over hoe het beter kan en dit vervolgens ook gaan doen.”

Probleem oplossen

Siegers schetst het probleem dat ze met haar PD-traject wil oplossen: “De maatschappij wordt wel eens beschreven als ‘onthecht’ of geïndividualiseerd. Als je problemen hebt ben je er zelf verantwoordelijk voor en los je het ook maar zelf op. De sterke invloed van de leefomgeving op de ontwikkeling van jongeren en ouders ontkennen we hier mee. Opvoeden en opgroeien is een complex samenspel tussen verschillende factoren. Om een kansrijke omgeving te creëren moeten we ons hier niet alleen bewust van zijn, maar ook zoeken naar manieren om dat samenspel van factoren positief te beïnvloeden.”

Aanpak

Siegers maakt bij haar PD-traject gebruik van participatief actieonderzoek. “Het onderzoek richt zich specifiek op twee wijken waarin we met de hele buurt dit thema gaan verkennen op basis van een community-based aanpak. Hierdoor is de gemeenschap actief onderdeel van het onderzoek en dit zorgt ervoor dat vervolgacties goed aansluiten bij de lokale context. OKO is vormgegeven op basis van vier specifieke beschermende determinanten van gezondheid voor jongeren: ‘vrije tijd’, ‘gezin’, ‘peergroep’ en ‘school’ (Kristianson et al., 2020, 2020b). Het succes van deze community-based benadering is eerder aangetoond in IJsland, waar het middelengebruik onder 15/16-jarigen aanzienlijk daalde (Trimbos, 2023). Deze aanpak gebruiken we als aanknopingspunt om gezondheid en welzijn binnen deze buurten te beïnvloeden.

Op basis van data gaan we met alle betrokkenen in gesprek over welke data zij het belangrijkste vinden en welke factoren zij zouden willen beïnvloeden. Vervolgens kiezen we hier interventies bij, implementeren en evalueren we deze om vervolgens weer te beginnen met het verzamelen van data. Bij elke stap gebruiken we de drie bronnen van kennis (wetenschap, professionals en ouders/jeugdigen) om te reflecteren op posities, normen en belangen om bij te sturen en de praktijk van binnenuit te transformeren. In literatuur lezen we dat collectieve inspanningen de leefomstandigheden van opgroeiende kinderen en jeugdigen kunnen verbeteren. De focus verschuift dan van individuele begeleiding naar het creëren van sterke lokale (preventieve) context, die gericht is op het tot stand brengen van een gezonde, duurzame, en rechtvaardige omgeving voor jeugdigen en hun ouders. Dat gaan we dan ook doen.”

Waarom PD-traject

Het PD- traject kwam op haar pad, zegt Siegers. “Tijdens het schrijven van mijn meesterproef vroeg mijn begeleidend lector of ik interesse had. Ik had wel wat tijd nodig voordat ik ja zei, omdat ik nog volop bezig was met het afronden van de master HC&SW. Maar deze kans was uniek. Na wat aanmoediging van mijn man en collega’s ben ik de uitdaging aangegaan. Van complexe vraagstukken word ik echt enthousiast. Échte verandering op gang brengen in de praktijk is geweldig.”

Bereikt over vijf jaar

Siegers geeft aan wat ze over vijf jaar bereikt wil hebben: ”Over vijf jaar zou ik een beweging op gang willen hebben gebracht waarin het vanzelfsprekend is dat:

• we gezondheid en welzijn van ouders en hun kinderen met elkaar bespreken;
• inwoners betrokken op elkaar zijn bij het opgroeien en opvoeden van jeugdigen;
• we als gemeenten en zorgprofessionals beter begrip hebben van de behoeften van ouders en jeugdigen en onderling onze ondersteuning hierop aanpassen ten behoeve van effectiviteit en efficiëntie en samenwerking.”

Nog leren

Siegers omschrijft wat ze nog wil leren: “Mijn ervaring ligt in de praktijk. Hierin komen de vier rollen van het PD-traject (onderzoeker, innovator, veranderaar en professional) allemaal op een eigen manier voorbij. De praktijk vraagt om snel handelen en resultaten. Maar goed onderbouwd onderzoek in co-creatie is essentieel voor het blijvend slagen ervan. Ik wil leren hoe je al de rollen, op hoog niveau, continu met elkaar verbindt.”

Hulp van PD-organisatie

Siegers geeft aan welke hulp ze van de PD-organisatie verwacht: “Ik verwacht van de PD-organisatie het faciliteren van ontmoeting met andere PD-kandidaten en het samen leren van elkaars onderzoeksprocessen door supervisie en coaching.”

Droom

Siegers heeft een duidelijke droom: “Dat we in de gemeente Ede vanuit een continue dialoog met ouders, jongeren én professionals bepalen wat onze aandacht behoeft en dit ook geven. Dat we door deze aanpak kansen creëren voor ouders en jongeren om kansrijk op te voeden en op te groeien.”

Spannend

Voor Siegers is het PD-traject spannend: “Het hele PD-traject is één groot avontuur! Wat ik heb bedacht is een aanpak maar de uitkomsten zijn onzeker. Het moet iets worden waar ouders, jongeren of professionals op zitten te wachten, dat is participatief actieonderzoek. Maar dat maakt het juist zo relevant.”