Professionele achtergrond (werk, studie)

Tjitske Wijzenbeek is tandarts-docent bij Inholland. Daar doceert ze voornamelijk cariologie onderwijs. “Dat houdt in dat ik de studenten Mondzorgkunde leer hoe mensen geen gaatjes krijgen.”

Onderwerp

De vraag waar het om draait in het PD-traject van Wijzenbeek is: Hoe houd je je mond gezond tijdens de periode van jongvolwassenheid? Ze licht toe: “Jongvolwassenheid is een fase waarin grote levensveranderingen plaatsvinden. Zoals nieuwe studie, eerste baan, zelfstandig wonen. In mijn PD-traject wil ik samen met (aankomend) jong volwassenen en betrokkenen zoals (mond)zorgprofessionals en beleidsmakers na gaan denken hoe we voor elkaar kunnen krijgen dat de mond van jongvolwassenen gezond blijft of kan worden. Ik wil samen gaan zoeken naar effectieve en efficiënte preventieve bijdragen voor in het dagelijks leven en specifiek voor de mondzorgpraktijk.”

De naam van haar onderzoek spreek je uit als “oja”. “Dat is van ‘O ja, ik moet niet vergeten te tandenpoetsen of een controle bij de tandarts af te spreken’.”

Persoonlijke motivatie

Wijzenbeek licht toe: “Eén van de redenen om ooit tandheelkunde te gaan studeren was de fascinerende ontwikkeling van een betere mondgezondheid in Nederland. 80 jaar geleden hadden namelijk de meeste Nederlanders van 60 jaar en ouder nog een kunstgebit, tegenwoordig is dat ondenkbaar. Helaas kunnen we nog niet achteroverleunen en is er in bijna alle leeftijdsgroepen nog veel mondzorgleed op te lossen. De afgelopen 10 jaar heb ik les gegeven aan HBO-studenten en van dichtbij hun ontwikkeling en hun verschillende levensstijlen in deze levensfase kunnen observeren. Het is interessant om te zien hoe verschillend jong volwassenen zich kunnen ontwikkelen door het (on)bewust maken van keuzes. De grote overeenkomst is bij de meesten de hoeveelheid energie waarmee ze het leven als volwassene beginnen.”

Probleem oplossen

Wijzenbeek heeft een duidelijk doel voor ogen: een goede mondgezond krijgen of behouden in de jong volwassen leeftijdsfase. “Ik wil dat bepaalde (levensstijl)keuzes die de mondgezondheid beïnvloeden beter begeleid en voorbereid worden. Niet alleen vanuit de mondzorg, maar juist ook vanuit de overige zorg- en welzijnsdisciplines. Met deze ondersteuning kunnen jongvolwassenen meer bewuste keuzes maken, waarbij ook de mondgezondheid in de toekomst is meegewogen. Jongvolwassen kunnen de langere termijn gevolgen nog niet overzien. Het gaat bijvoorbeeld om op controle gaan, wel of niet een verzekering nemen, keuzes in voeding/snacks en dranken. De invloed op keuzes van peers en reclame is bewezen en dat leidt tot keuzes waar de mondzorg met een ander advies niet tegenop kan. Het advies: ‘Drink water als je dorst hebt’ kan niet gemakkelijk op tegen de reclamekracht van de frisdrankindustrie.”

Aanpak

Wijzenbeek wil bij haar PD-traject een aantal paden bewandelen. “Ik wil aan de ene kant vanuit de mondzorg gaan bekijken wat er nu daadwerkelijk wordt gedaan in de praktijk voordat iemand 18 wordt. Daar is nu geen zicht op. Bij 18 jaar stopt de tandheelkundige financiering vanuit de overheid. We weten niet of en hoe iemand momenteel wordt voorgelicht over deze verandering, maar ik verwacht grote verschillen tegen te komen.” Wijzenbeek is benieuwd naar de laatste controle voordat iemand 18 jaar wordt: “Worden er dan nog extra preventieve verrichtingen gedaan en vinden jongvolwassenen dit zelf effectief of zouden ze het anders willen? Ook vraag ik me af of jongvolwassenen daarna nog wel naar de mondzorg gaan voor controle? We krijgen al jaren individuele alarmerende geluiden vanuit mondzorgpraktijken, maar eigenlijk weten we momenteel helemaal niet precies hoe het met de mondgezondheid van jongvolwassenen gesteld is. Hier wil ik inzicht in gaan krijgen. Al kan ik natuurlijk niet een heel uitgebreid landelijk onderzoek gaan uitvoeren, dat past niet in dit PD-traject. Een aparte aandachtsgroep in mijn onderzoek zijn de jongvolwassenen in een lage sociaal economische positie, die gingen vaak voor hun achttiende jaar ook al niet. Ik wil bekijken of ik deze groep kan bereiken in deze levensfase en preventieve zelfzorg kan implementeren ten bate van hun mondgezondheid.”  

Wijzenbeek wil aan de andere kant juist niet vanuit de mondzorgpraktijk, maar vanuit het dagelijks leven bekijken hoe jongvolwassenen hun mondgezondheid beleven. “Ik wil met (bijna) jongvolwassenen profielwerkstukken hierover gaan begeleiden. Ik wil ook met behulp van focusgroepen bij verschillende groepen jongvolwassenen hier meer inzicht in krijgen en dat gebruiken om acties in te zetten. Keuzes beïnvloed door de reclame, peers en social media spelen een voor mij nog onbekende rol in relatie tot de mondgezondheid.”

Waarom PD-traject

Wijzenbeek legt uit waarom ze voor een PD-traject heeft gekozen: “Dit is voor mij een kans om dit probleem, wat ik al jaren signaleer, eindelijk te kunnen aanpakken. Het geeft mij de mogelijkheid om mijn maatschappelijke verantwoordelijkheid te kunnen nemen door samen met betrokkenen en deskundig ervaren professionals samen te werken. Hopelijk komen daar mooie oplossingen uit voort om uit te proberen in zowel de mondzorgpraktijk als het dagelijks leven. Het PD-traject voelt daarom voor mij als een cadeautje.”

Bereikt over vijf jaar

Wijzenbeek schetst een beeld wat ze over vijf jaar bereikt wil hebben: “Gezien vanuit de jongvolwassenen wil ik eerst in kaart brengen waar behoefte aan is om met behulp van preventie de mondgezondheid optimaal te krijgen of te behouden. En daarna wil ik met behulp van ontwerponderzoek een gezonde mond voor meer jongvolwassenen bereikbaar maken. Verder hoop ik dat ik voor de mondzorgpraktijken een vervolg heb kunnen ontwikkelen op ‘Gewoon Gaaf’ van het Ivoren Kruis. ‘Gewoon Gaaf’ bestaat al en gaat om handvatten voor de mondzorgpraktijk om de mond gezond te houden tot 18 jaar. Ik richt mij dus op het optimaal houden (of verkrijgen) van de mondgezondheid voor jongvolwassenen. Hierbij krijgen tandartsen en mondhygiënisten concreet handvatten om daarnaar te handelen.”

Nog leren

Wijzenbeek realiseert zich dat ze nog veel moet leren: “Om te bereiken wat ik hierboven beschreven heb, heb je voor een dergelijk traject een reflecterende en luisterende professional, innovator, changeagent en onderzoeker nodig en daarnaast ook veel tijd en geld. Op al deze vlakken stel ik mezelf situaties voor waar het gaat schuren en waar ik dus mee te maken zal kunnen gaan krijgen. Ik wil mij dus op al deze vlakken door de verschillende situaties kunnen ontwikkelen. Mijn instelling is dat ik van problemen houd, omdat ik ze dan samen met het PD-netwerk waar ik inzit kan gaan oplossen door maatwerk te leveren.”

Hulp van PD-organisatie

Wijzenbeek is duidelijk over de hulp die ze verwacht van de PD-organisatie: “Het PD traject is nieuw en ik verheug mij erop me op alle bovengenoemde vlakken te ontwikkelen. Ik hoop dat de PD-organisatie mij daarbij kan ondersteunen. Ook hoop ik dat mijn mede PD-kandidaten met hun traject mij inspiratie en inzicht kunnen gaan geven.”

Droom

Wijzenbeek heeft een duidelijke droom: “Allereerst dat wat we in dit traject gaan ontwerpen dankbaar gebruikt gaat worden in de mondzorgpraktijk en in het dagelijks leven en dan het liefst zonder dat iemand het meer heel bewust in de gaten heeft. Daarnaast dat wat ontdekt is en nog niet opgelost kon worden in mijn traject in een vervolgtraject verder onderzocht en duurzaam ontwikkeld kan worden.”

Spannend

Wijzenbeek benoemt concreet wat ze nog spannend vindt: “Of ik voldoende draagvlak krijg vanuit de mondzorgpraktijken en of ik voldoende jongvolwassenen ga vinden om mee te werken aan dit PD-traject in de verschillende onderzoeken en focusgroepen.”