Professionele achtergrond (werk, studie)

Carlo De Gaetano is beeldend kunstenaar en onderzoeker bij het Visual Methodologies Collective van de HvA. Hij studeerde ‘Communicatieontwerp’ aan de Politecnico di Milano, waar hij zich specialiseerde in informatieontwerp en digitale onderzoeksmethoden door zijn voortdurende samenwerking met het Digital Methods Initiative van de UvA. Met het Visual Methodologies Collective bestudeerde hij de online representatie van klimaatverandering en ontwikkelde hij participatieve praktijken om het gevoel van verbondenheid te onderzoeken. Zijn werk omvat vaak het onderzoeken van de wisselwerking tussen culturele collecties, generatieve AI en samenwerking om mensen te helpen verbinding te maken en zich verschillende toekomsten voor te stellen.

Onderwerp

De Gaetano licht zijn project toe: “Het gaat over het gebruik van culturele collecties om verhalen te creëren over mogelijke manieren om in de toekomst te leven met klimaatverandering, vooral met de stijgende zeespiegel in Nederland. Ik wil experimenteren met collaboratieve klimaatfictie, verhalen en scenario's maken die opnieuw voorstellen hoe mensen en andere soorten samen zouden kunnen leven. Om dit te doen, zal ik culturele collecties uit de archieven van Beeld & Geluid cureren en deze activeren in participatieve workshops waarbij kunstenaars, schrijvers en beleidsmakers worden betrokken om speculatieve scenario's en verhalen te creëren.”

Persoonlijke motivatie

De Gaetano is altijd geïnteresseerd geweest in hoe mensen zich verhouden tot de natuur en waarom een dergelijke relatie altijd een vruchtbare bron voor de verbeelding is geweest. “De afgelopen jaren is duidelijk geworden dat klimaatverandering een van onze grootste uitdagingen is. Maar als we erover horen, is het vaak in angstaanjagende en overweldigende aantallen – statistieken van verlies die ons gevoelloos en machteloos kunnen maken om onszelf opnieuw voor te stellen in een gezondere verbinding tussen mens en natuur. Klimaatverdriet kan tot klimaatactie leiden als er alternatieve manieren zijn om de toekomst voor te stellen, en artistiek onderzoek zou in deze zin een cruciale rol kunnen spelen. Als visueel en informatieontwerper vraag ik me af hoe ik het beste kan bijdragen aan deze transitie. Ik zie in dit project een kans om een aantal van mijn processen over het benaderen van data af te leren en een participatieve, open benadering van klimaatfantasieën te cultiveren, gebaseerd op feministische principes.”

Probleem oplossen

Het probleem dat De Gaetano aanpakt is hoe we ons beter kunnen voorstellen en ons kunnen voorbereiden op de toekomstige gevolgen van klimaatverandering, met name de stijgende zeespiegel, in Nederland. Hij licht toe: “De huidige verbeeldingscrisis bij het omgaan met grootschalige veranderingen in het milieu kan leiden tot ‘apocalypsmoeheid’, waarbij mensen zich er gewoon van afwenden omdat het allemaal te groot voelt om aan te kunnen of omdat het gewoon te ver verwijderd is van hun dagelijks leven. Nederlandse instellingen zijn al begonnen vooruit te plannen en mogelijke klimaatscenario’s over 150 jaar te verkennen. In deze context is er ruimte om verder te gaan dan techno-optimistische oplossingen en met de natuur te werken, en niet ertegen. Fictie en artistieke methoden kunnen een bijdrage leveren door verschillende perspectieven te openen, zoals het meer dan menselijke, en door de scenario's tastbaarder en pluralistischer te maken.”

 Aanpak

Het onderzoeksvoorstel van De Gaetano bestaat uit iteratieve momenten van observatie en verbeelding gedurende het PD-traject. “Ik zal beginnen met het in kaart brengen van de belangrijkste verhalen en zorgen uit de toekomstscenario’s van Nederlandse instellingen, zoals het Deltaprogramma, door te kijken welk soort beelden en termen op de voorgrond staan. Ik zal ook audiovisuele collecties met betrekking tot water en klimaat cureren en verkennen uit archieven, zoals Beeld & Geluid, en uit online ruimtes. Met behulp van digitale methoden en AI zal ik deze collecties verkennen om terugkerende thema's en verhalen bloot te leggen. Ik maak visualisaties (zoals kaarten, collages en dataverhalen) die benadrukken hoe mensen en andere soorten met elkaar en in de natuur omgaan.

De visuele artefacten zullen worden geactiveerd in publieke en participatieve omgevingen om gesitueerde klimaatfantasieën uit te lokken, deze te baseren op wetenschappelijke projecties en ze dichter bij huis te brengen. Via transdisciplinaire workshops met kunstenaars, wetenschappers, beleidsmakers en andere leden van de gemeenschap zullen de verhalen en media-artefacten worden gefictionaliseerd om toekomstige klimaatscenario's (her) voor te stellen. Hier wil ik graag experimenteren met generatieve AI-tools als sparringpartner in de verbeelding.

Gedurende het hele proces documenteer ik alle verhalen, visualisaties en workshopresultaten in een speculatief archief. Dit archief zal worden gebruikt voor het maken van tentoonstellingen, educatief materiaal en publicaties. Ten slotte zal ik in contact komen met het publiek en de academische gemeenschap door ons werk te presenteren op evenementen, festivals en door les te geven. Het doel is om meer mensen te inspireren creatief na te denken over klimaatverandering en kunst en verhalen te gebruiken om een wenselijke toekomst voor te stellen en zich daarop voor te bereiden.”

Bereikt over vijf jaar

De Gaetano wil in de komende vijf jaar een methode ontwikkelen om klimaatfantasieën toegankelijker en pluralistischer te maken, vooral in de context van de stijgende zeespiegel in Nederland. “Ik wil een verzameling visuele klimaatfictieverhalen creëren waarin verschillende manieren worden onderzocht om met de stijgende zeespiegel te leven. Deze verhalen moeten mensen helpen zich voor te stellen hoe het leven in mogelijke toekomstige scenario's eruit zou kunnen zien en aanvoelen, en zouden meer herkenbare en gelaagde perspectieven moeten bieden. Via workshops en participatieve evenementen hoop ik diverse gemeenschappen – kunstenaars, wetenschappers, beleidsmakers en gewone burgers – te betrekken bij het creëren van deze klimaatverhalen. Hiermee wil ik de start van een uitwisseling tussen kunst en beleidspraktijken in Nederland stimuleren, specifiek bij het ontwerpen van toekomstige klimaatscenario’s.”

Nog leren

De Gaetano weet wat hij nog moet leren: “Om meer gegronde klimaatfictie te creëren, moet ik mijn kennis verdiepen van hoe de klimaatwetenschap toekomstscenario's voortbrengt, met name die welke de toekomstige uitdagingen van de stijgende zeespiegel in Nederland weergeven. Ik wil verschillende technieken leren om boeiende workshops te ontwerpen om effectieve samenwerking en communicatie tussen mensen met verschillende achtergronden en expertise te faciliteren. Ik ben geïnteresseerd in feministische dataprincipes, die de nadruk leggen op emotie, belichaming en pluraliteit in datarepresentatie. Ik wil meer leren over het toepassen van deze principes in de praktijk, vooral in de context van datavisualisatie en visuele storytelling voor klimaatfantasieën. Hoewel ik al meer dan vijf jaar met AI werk, wil ik dieper ingaan op het begrijpen van deze technologie, vooral hoe generatieve AI ethisch en creatief kan worden toegepast in artistiek onderzoek en het vertellen van klimaatverhalen.”

Hulp PD-organisatie

De Gaetano geeft aan welke hulp hij van de PD-organisatie verwacht: “Naast regelmatige begeleiding en feedback van mijn begeleiders, zal het verbinden met andere onderzoekers, kunstenaars en praktijkmensen via het PD-programma essentieel zijn. Hulp bij logistiek, mogelijkheden voor professionele ontwikkeling, begeleiding bij ethische kwesties en hulp bij het onder de aandacht brengen van mijn werk in de context van de PD-pilot zullen ook van cruciaal belang zijn.”

Droom

De Gaetano heeft een droom: “Ik hoop dat dit project andere kunstenaars inspireert om het klimaat en de zeespiegelstijging in hun praktijk aan te pakken en er een werkgemeenschap omheen te creëren. Tegelijkertijd zou ik willen dat dit onderzoek manieren aandraagt waarop artistieke en participatieve praktijken een integraal onderdeel kunnen worden van het proces waarmee beleidsmakers en klimaatwetenschappers toekomstscenario’s bedenken en ontwerpen. Zodat deze worden opengesteld voor vruchtbare uitwisselingen tussen kunst, wetenschap en de levende gemeenschappen van wezens die op een dag in dergelijke scenario’s hun thuis zullen vinden.”

Spannend

De Gaetano weet wat hij spannend vindt: “Ik vind het fascinerend om het snijvlak van kunst, technologie en milieuvraagstukken te verkennen. Een van de meest opwindende onderdelen van mijn werk is het vervagen van de grenzen tussen verbeeldingen uit het verleden en de toekomst, waarbij ik op speelse wijze beelden en verhalen uit archieven activeer om er iets anders van te maken. Het samenbrengen van verschillende perspectieven en vaardigheden om iets nieuws en betekenisvols te creëren is ongelooflijk de moeite waard. Ik krijg ook veel energie van het testen van de grenzen en mogelijkheden van nieuwe technologieën, zoals generatieve AI, in dit fantasierijke proces.”