Professionele achtergrond

Frank Antonissen is van oorsprong manueeltherapeut. Daarin heeft hij ruim jaar ervaring, zowel in praktische zin alsmede als praktijkeigenaar van een praktijk voor fysiotherapie. Sinds 2019 is hij docent en onderzoeker bij de Fontys Hogeschool paramedische opleidingen. Binnen de opleiding is hij als docent betrokken geweest bij verschillende afstudeeronderzoeken, paramedisch breed en als docent fysiotherapie. “Daarbij gaat het om verschillende vakken zoals biomechanica, gedragswetenschappen en communicatie. Als onderzoeker werk ik aan het onderwerp (wat nu deels mijn PD is geworden) wat het effect is van bewegen op muziek voor mensen die leven met dementie.”

Onderwerp

Het onderwerp van Antonissen is: hoe kunnen we de praktijk die zorg en ondersteuning levert voor mensen met dementie veranderen door middel van innovatieve diensten ondersteund met technologie zodat mensen met dementie prettiger en langer thuis kunnen blijven wonen? Daarbij is de voorbeeldcasus het dansprogramma Switch2move.

Persoonlijke motivatie 

Antonissen heeft als bewegingsspecialist en zorgverlener al jaren interesse in dans en muziek en hoe dit mensen die leven met dementie kan beïnvloeden. “Tijdens het begin van mijn loopbaan als docent aan de Fontys Hogeschool kwam ik in aanraking met het lectoraat Health, Innovations and Technology (HIT), waar ik de mogelijkheden ontdekte van technologie voor dementie. Dementie en technologie vormen belangrijke onderzoeksthema’s van dit lectoraat. Hierdoor ontstond het idee om krachten te bundelen. Beide aspecten, dans en dementie enerzijds en technologie en dementie anderzijds, hebben me gemotiveerd om dit PD-traject te willen starten binnen HIT.”

Probleem oplossen 

Antonissen licht het probleem toe dat hij wil oplossen: “Dementie is complex en heeft negatieve gevolgen voor alle aspecten van het dagelijks leven. Het is voor veel zorgverleners moeilijk om de ernst van de problematiek thuis volledig te beoordelen en te ondersteunen. Ook is er sprake van handelingsverlegenheid bij zorgverleners. Hierdoor lopen mensen met dementie en de mantelzorger (samen genoemd ‘mensen die leven met dementie’) praktische ondersteuning en zorg mis.

Op dit moment bestaat voor mensen die leven met dementie, op (medische) indicatie, de mogelijkheid om deel te nemen aan dagbestedingsactiviteiten. Hoewel dit verlichting kan bieden, speelt het niet integraal in op de fysieke, mentale en sociale behoeften van mensen met dementie én hun mantelzorgers. De huidige dagbestedingsinitiatieven voor mensen die leven met dementie, zijn daardoor nog ontoereikend.

Er is, met andere woorden, behoefte aan een andere kijk op de ondersteuning voor mensen die leven met dementie thuis; een innovatieve aanpak die disciplines verbindt, die zowel mensen met dementie als hun mantelzorgers ondersteunt én die een gunstige invloed heeft op fysieke, sociale en mentale aspecten van het leven.”

Aanpak

Antonissen gaat het probleem door middel van drie stappen aanpakken: “Als eerste de inventarisatie van de verschillende (beroeps)praktijken die mensen die leven met dementie tegenkomen en praktische hulp en/of zorg aanbieden. Daarnaast voeren we een kwalitatief actieonderzoek uit door middel van focusgroepen om het perspectief van de verschillende beroepsgroepen in kaart te brengen. Hierbij zijn we geïnteresseerd in hun huidige rol bij het bieden van hulp/zorg voor mensen die leven met dementie en hun visie op het systeem.

De tweede stap is kwalitatief onderzoek met de verschillende (beroeps)praktijken naar de beleving en ervaring van een dans- en muziekprogramma, Switch2move. Met daarbij toegevoegd, hoe de verschillende (beroeps)praktijken betrokken kunnen/willen zijn bij het uitdragen van dit dansprogramma. Wat betekent dit programma voor hen, welke veranderingen zijn er nodig om dit dansprogramma te implementeren en wat denkt iedere (beroeps)praktijk wat het mogelijk op zou kunnen leveren met betrekking tot preventie, positieve gezondheid en mogelijk de verschuiving van zorg naar het welzijnsdomein.

De derde stap tenslotte is om het dansprogramma structureel vorm te gaan geven binnen het zorg- en welzijnsdomein voor mensen die leven met dementie. Het uitgangspunt is het S2M programma als casestudy, waarin de dansinterventie in relatie tot de praktijk wordt onderzocht. Er wordt gekeken naar de voorwaarde tot samenwerking tussen de verschillende (beroeps)praktijken.”

Waarom PD-traject 

Antonissen heeft verschillende redenen om voor een PD-traject te kiezen: “Dit PD-traject biedt mij de mogelijkheid om dementie vanuit meerdere invalshoeken te onderzoeken. Ook spreekt juist een PD- traject me aan, omdat dit de mogelijkheid biedt om de bevindingen rechtstreeks toe te passen in de praktijk. Ik ben sinds negen jaar werkzaam binnen de organisatie Switch2move, en, in samenwerking met het rijke netwerk van Switch2move, krijg ik alle ruimte en ondersteuning om het PD-traject uit te voeren.”

Bereikt over vijf jaar

Antonissen hoopt dat er over vijf jaar meer inzicht is in hoe mensen die leven met dementie leven, wat hun behoeftes zijn en hoe het zorg en welzijnslandschap hierin tegemoet kan komen. “Met als doel bevordering van de samenwerking tussen de beroepspraktijken onderling en mogelijk meer transparantie tussen de beroepspraktijk en de mensen die leven met dementie. Daarbij inzicht krijgen hoe ondersteunende technologie helpend kan zijn om mensen die leven met dementie langer met een toegenomen kwaliteit van leven thuis te kunnen laten wonen in de eigen omgeving.”

Nog leren

Antonissen wil graag goed leren hoe je mensen kunt observeren en analyseren in non-verbaal gedrag. “Dat wil ik juist ook om een betere inschatting te kunnen maken hoe mensen met dementie hun emoties/gedachten nog kunnen uiten. Daarnaast wil ik graag leren hoe je beroepsgroepen met elkaar verbind, hoe kunnen we ervoor zorgen dat ze de zelfde ‘taal’ spreken.”

Hulp van PD-organisatie

Antonissen ziet een duidelijke rol voor de PD-organisatie: “We kunnen elkaar helpen door in een soort van community kennis uit te wisselen over de voortgang van alle projecten. Leren van elkaar in dit nieuwe traject is uiterst belangrijk.”

Droom 

Antonissen heeft een droom: “Dat we als hulpverleners en zorgverleners vanuit diverse disciplines meer de samenwerking op gaan zoeken met elkaar en met de maatschappij. Zodat we mensen met een langdurige of chronische aandoening sneller of effectiever de juiste hulp kunnen aanbieden.”

Spannend

Antonissen vindt het spannend om goed zijn overzicht te bewaren binnen het PD-traject. “Er zijn zoveel partijen waar ik mee te maken ga krijgen binnen mijn PD dat ik moet opletten hoe ik dit tijdtechnisch goed uiteen kan gaan zetten. Daarnaast vind ik het nog een uitdaging hoe ik iedereen met elkaar kan verbinden en hoe ik de ondersteunende technologie hierbij goed kan introduceren.”

Werkveldpartners

• Carolien van der Linden, geriatrisch arts bij Catharina Ziekenhuis Eindhoven.
• Andrew Peter Greenwood, directeur en danschoreograaf bij Switch2move in Tilburg.

Lectoren

• Eveline Wouters, professor aan Tilburg University en professor/lector bij lectoraat HIT bij Fontys Hogescholen.
• Rens Brankaert, lector bij lectoraat HIT bij Fontys Hogescholen